Maart 2008

Melati van Java: 'Fijne snaren'
in: Hollandsche novellen (jaargang 1, nr, 14)
Voorburg: Uitgeverij Voorburg, 1905 (pag. 441-485)

"Ik voelde mij down." Zo begint de novelle 'Fijne snaren', met een modern aandoende bekentenis van een aristocratische Amsterdamse weduwe, rijk. Hoe modern ook, in deze novelle vinden we opvattingen van standsverschil die tegenwoordig niet eens meer gedácht mogen worden. Enkele voorbeelden. De weduwe is teleurgesteld in de dankbaarheid van het volk waaraan zij met haar liefdadigheid probeerde te schenken:

"Ze hadden dien niet noodig, zij zijn er door beleedigd, zij willen het recht hebben, in het slijk, waaruit ik de dwaasheid had, ze op te heffen, te verzinken, waarom moest ik ze met moeite er uit redden, zij voelden er zich goed in, en wezen mij ruw af. [...] Als zij lui, arm, slecht wilden zijn, welk recht had ik, hun mijne lessen, mijn brood, mijn hulp op te dringen?"[p. 443]

Over Bert, de echtgenoot van haar aangenomen nichtje Jeanie denkt ze:

"men ziet hem zijn burgerlijke afkomst volstrekt niet aan"

... maar helaas, toch:

"was er iets aan zijn ooren, aan de verbinding van hoofd en nek, dat mij opviel, als niet fijn geprofileerd, iets minder nobels en meteen zag ik zijn dikke, breede polsen rooden tusschen de witte handschoenen en den donkeren mouwrand. [p.448]

Tussen deze drie speelt zich de intrige af. De weduwe neemt het echtpaar vanuit hun woonplaats Breda mee naar Italië. Daar herleeft Jeanie en hervindt zij haar grandeur als meisje van heel goede afkomst. Bert daarentegen is er slechts "le mari de ma femme" [p.474] zoals hij droevig zegt, want hij is maar een luitenant, en dan ook nog eens van "van burgerlijke afkomst" [p.445].

Standsverschillen, geestige spot en de vreugde van het kunstrijke Italie vormen de belangrijkste elementen van deze spitse novelle. Kan zo verfilmd worden!

Klik op het plaatje om het hoofdstuk te downloaden (bevat een zipfile: Word 59,3 kb).

Wilt u de vorige afleveringen met de andere Boeken Van De Maand zien? Klik dan hier.